HET VERHAAL VAN DE JONGE GESCHIEDENIS VAN BOULEVARD
De stichting Boulevard werd in 1994 opgericht door bewoners van de Mathenesserlaan. Ook op de Heemraadssingel en het Heemraadsplein organiseerden bewoners zich. Beide platforms verenigden zich en in april 1995 ging men op in één belangengroep. Het toenmalige onveilige leefklimaat, het onbegrip van de gemeente Rotterdam en van de politiek voor de urgente hulpkreet van bewoners, waren de directe aanleiding dat zij kracht zochten in een collectief. De animo was dan ook groot want direct al vanaf het begin meldden honderden bewoners zich aan als donateur. De stichting Boulevard is letterlijk op de barricades gebouwd. Mensen die in de begin jaren ’90 in het Boulevard-gebied woonden, vertellen allemaal over een heftige, onzekere tijd. Maar iedereen heeft ook spannende avonturen beleefd, zoals je er een paar elders in dit artikel vindt. Nieuwkomers, met de huidige leefkwaliteit als referentie, kunnen hun oren vaak niet geloven. Hier het verhaal van de roemrijke ontstaansgeschiedenis van Boulevard.
WILDE WESTEN
We gaan terug naar begin jaren negentig. Vanaf 1992 hebben bewoners en ondernemers steeds meer te maken met overlast van straatprostitutie, drugsgebruik, agressie en inbraken. Het onveiligheidsgevoel was groot. Uit een enquête uit 1995 van Boulevard bleek 71% van de bewoners serieus te overwegen om het gebied te verlaten. Maar liefst 65% had te maken gehad met inbraak of een poging daartoe, 62% had angst om ’s avonds de straat op te gaan. Je kunt je er nu geen voorstelling van maken maar het was het Wilde Westen: ’s nachts gegil, politie in kogelvrije vesten, rondjes rijdende prostituanten, afwerkplekken in de voortuin, gebruikte spuiten langs het trottoir en in het park, geweldsincidenten met regelmatig ernstige verwondingen en soms zelf doden.
HOOFDROUTE GEDOOGZONE
De problemen stonden niet op zichzelf. Sedert 1985 functioneerde de G.J. de Jonghweg, aan het einde van de Heemraadssingel, als gedoogplaats voor straatprostitutie en vanaf 1987 was daar ook Perron Nul als bron van overlast. Perron nul was de opvang voor dakloze verslaafden bij het Centraal Station door dominee Hans Visser van de Pauluskerk. Op de hoofdroute van de gedoogzone naar Perron nul en terug lagen de Heemraadssingel, Heemraadsplein en de Mathenesserlaan. Het gebied en alle aansluitende straten ontwikkelden zich in rap tempo tot een natuurlijke habitat voor een grote groep drugsgebruikers en verslaafde prostituees met alles wat deze groep aantrok zoals pooiers, dealers, gebruikers en klanten. Het was de tijd van gedogen en faciliteren van op zichzelf illegale prostitutie en drugsgebruik. Het leven van de toenmalige bewoners werd in steeds grotere mate ontwricht en men kreeg geen gehoor bij het toenmalige bestuur van de stad en de deelgemeente. Het bleek de vruchtbare grond waarop de Stichting Boulevard kon ontstaan. De problemen waren dermate groot dat het staatssecretaris Kohnstamm in 1995 tijdens een door Boulevard georganiseerd forum, nadat Boulevard haar witboek had gepresenteerd met alle excessen en verbeterdoelstellingen, deed uitspreken dat “we ons niet meer de luxe kunnen veroorloven niets te doen”. Terwijl in de rest van Nederland de economie aantrok, het bedrijfsleven fors investeerde, ook in Rotterdam, was het klimaat in Rotterdam- West er toch vooral een van stagnatie. En in 1995, nadat Boulevard het leefklimaat stevig op de agenda plaatste, werd de grens getrokken.
BREDE SCOPE
Wat wilde Boulevard bereiken? Natuurlijk ging het over schoon, heel en veilig maar de initiatiefnemers hadden een bredere scope. Naast het terugdringen van de overlast zijn speerpunten van het toenmalige bestuur: het beheer van de openbare ruimte, het terugdringen van de donkere, unheimische plekken en de verbetering van de verkeersveiligheid door verkeerslichten en -drempels. Verder wilde men steun voor winkeliers (die zich langzaam steeds meer terugtrokken uit de buurt) opdat het voorzieningenniveau in de buurt gehandhaafd en zelfs verbeterd werd. Ook wenste men een meer gedifferentieerde samenstelling van de buurt onder meer door naast de overwegend sociale woningen ook passende mogelijkheden te creëren voor mensen met een hoger inkomen, vooral voor mensen die wonen en werken wilden combineren omdat de grotere panden zich daar juist zo goed voor lenen. Maar ook verbeterde mogelijkheden voor studenten.
OPERATIE VICTOR
De presentatie van het witboek en de zichtbaarheid van het protest van bewoners, onder meer met een mars naar de Coolsingel van bewoners en ondernemers, brachten beweging. Een belangrijke stap was Operatie Victor, de grote anti-drugscampagne van de Rotterdamse politie die later als voorbeeld stond voor de in 1997 aangepaste Gemeentewet onder de naam Victoria. Wekelijks werden invallen in dealpanden gemeld en zo mogelijk werden die ook gesloten. Ook de overlast op straat werd stevig aangepakt, vooral de straatprostitutie en de samenscholing van verslaafden werd sterk teruggedrongen. Al was het soms om moedeloos van te worden hoe snel het opgepakte volk na een arrestatie weer op straat liep.
UITGESTELD SUCCES
De sluiting van Perron nul in 1994 en de verplaatsing van de straatprostitutie naar de Keileweg, beide in 1994, deden ook hun werk, al was er sprake van uitgesteld succes. De sluiting van Perron nul deed circa 150 verslaafden besluiten het Heemraadsplein uit te kiezen als nieuwe hangplek en ook de Keileweg bleek tot haar sluiting in 2005 voor veel overlast te zorgen. In eerste instantie ook in het Boulevardgebied, onder meer door verslaafde prostituees die op de Keileweg teveel zich vooral naar de omgeving Marconiplein en Spangen. Een jaar na de start van Operatie Victor in 1995 bleek uit een enquête van Boulevard dat het Boulevardgebied op de goede weg was. Per saldo oordeelde 2/3 dat er sprake was van een grote dan wel kleine verbetering in de ervaren overlast. Voldoende resultaat om op de ingeslagen weg door te gaan.
ROTTE KIEZEN
Er waren meer successen. Er kwam erkenning dat het Boulevardgebied naast ongewenste bordelen en drugspanden, een overconcentratie had van opvanghuizen voor probleemgroepen. In het kader van het project ‘rotte kiezen’ werd het aantal overlast gevende panden teruggeschroefd en werd met een aangescherpt vergunningenbeleid verdere groei van opvanghuizen zoveel als mogelijk voorkomen. Al bleef vinger aan de pols nodig om ook de gemeente scherp te houden. De werkgroep vergunningen maakte overuren en, zoals gezegd, met resultaat.
GROEN
Mede door de uitgave van de Bomenkaart in 1997, met geld uit het Investeringsfonds Sociale Vernieuwing, kwam er steeds meer aandacht voor het groen als een van de sterke punten van het Boulevardgebied. Een prachtig resultaat van de werkgroep buitenruimte. Ook de verkeersveiligheid en verlichting kregen positieve impulsen door de herinrichting van de Mathenesserlaan. Het accent van de inzet van Boulevard wordt eind jaren negentig steeds meer verlegd naar het uitdragen van de kracht van het gebied en minder op repressie. Een positief gevolg is dat het onroerend goed in de omgeving op een meer evenredige positieve waardeontwikkeling kon rekenen, hetgeen steeds meer nieuwe bewoners aantrok. En dat leidde weer tot veelvuldige bestemmingsveranderingen naar woonfuncties of woon-werkfuncties.
BOULEVARD BRUIST!
In november 1999 stelde het toenmalige bestuur de vraag: hoe nu verder met Boulevard? Zij concludeerde dat op basis van het actieplan van 1994 – het witboek – veel, heel veel was verbeterd, dat er zeker kansen lagen voor verdere verbetering, maar dat de veranderde context uitnodigde tot een heroriëntatie van de koers van de Stichting en op de organisatie. In 2000 was de conclusie: Boulevard Bruist! Met een nieuw bestuur en een opgefriste werkgroepstructuur ging men de toekomst in. De werkgroep contactpersonen met vertegenwoordigers (bijna) per woonblok, zorgde voor een uitstekende verbinding tussen beleid en praktijk, en korte lijnen waarbij men vanuit de werkgroepen ook zelf de handen uit de mouwen stak. Het onderlinge contact werd met de tijd intensiever en daarmee ook de sociale cohesie binnen Boulevard. Men steunde elkaar met het gevoel van ‘samen sterk’.
BELANGRIJKE GESPREKSPARTNER
Boulevard’s invloed deed zich gelden bij de herinrichting van het Heemraadspark en het Heemraadsplein en natuurlijk in het scherp houden van de (deel)gemeente op het vergunningenbeleid. Een compliment waard is dat de Stichting Boulevard in de afgelopen twintig jaar altijd een belangrijke gesprekspartner is gebleven voor de (deel) gemeente.
ENERGIE EN PASSIE
We realiseren het ons wellicht niet maar dat we in 2013 als Boulevard ons 20-jarig bestaan vierden, met nog steeds bijna 400 donateurs, is heel bijzonder. Veelal verliest een belangenvereniging zijn vitaliteit als het zijn urgente bestaansreden verliest. Zo niet de Stichting Boulevard, de energie en passie zitten er nog stevig in en dat heeft zeker ook te maken met het feit dat wij ons zijn blijven ontwikkelen. Het belang van Boulevard is nog evident. Al is de functie, naast die van belangenvereniging, er ook meer een geworden van cultureel- en ontmoetingsplatform van mede-boulevaarders náást die van belangenvereniging. Want wat was mag nimmer terugkeren. Rest ons diepe waardering te hebben voor iedereen die heeft gevochten voor de sociale herovering van Laan, Plein en Singel en heeft meegewerkt aan de nieuwe impulsen die het Boulevardgebied brachten tot wat het nu is: